Nicolai Mikhailovich Rubtsov (tiếng Nga:
Николай Михайлович Рубцов, 3 tháng 1 năm 1936
- 19 tháng 1 năm 1971)
- nhà thơ Nga.
Tiểu sử:
Nicolai Rubtsov sinh ở Emetsk, tỉnh Arkhangelsk. Năm 1940 cả gia đình chuyển về Vologda. Cậu bé Nicolai Rubtsov sớm mồ côi bố, Mikhail Rubtsov (1900 - 1962), theo như cách nghĩ của các con thì bố chết ở chiến trường năm 1941 (trên thực tế ông vẫn sống sau chiến tranh nhưng không liên hệ gì với các con mà sống riêng). Năm 1942 mẹ mất, cả Nicolai Rubtsov và em trai được gửi vào trại tế bần và được học hết lớp 7.
Từ năm 1950 - 1952 nhà thơ tương lai học ở trường trung học lâm nghiệp. Hai năm sau đó làm thợ đốt lò trên tàu đánh cá ở Arkhangelsk và hai năm làm công nhân ở nhà máy quốc phòng Kirov, Leningrad. Các năm 1955 - 1959 phục vụ quân đội ở Hạm đội Biển bắc. Sau khi giải ngũ tiếp tục vào làm công nhân ở nhà máy Kirov.
Năm 1962 vào học trường viết văn Maxim Gorky, làm quen với nhiều nhà văn, nhà thơ nổi tiếng và in những tập thơ đầu tiên. Tốt nghiệp trường viết văn năm 1969 và được nhận căn hộ riêng. Rubtsov mất tại nhà riêng trong một lần say rượu, cãi nhau và gây lộn với vợ. Người này sau đó bị vào tù, sau khi ra tù đi đọc thơ của chồng và giải thích với công chúng về số phận run rủi đã đẩy đến cái chết của Nicolai Rubtsov.
Thơ trữ tình của Nicolai Rubtsov giản dị, mang hương đồng gió nội của những vùng quê Vologda. Trong thơ ông có một nỗi buồn vĩnh cửu về số phận của cuộc đời mình cũng như số phận của đất nước. Nicolai Rubtsov là một trong những nhà thơ trữ tình được yêu thích nhất ở Nga. Tượng đài của ông được đặt ở nhiều thành phố của Nga.
Tác phẩm:
*Лирика (Thơ trữ tình, 1965),
*Звезда полей (Ngôi sao đồng nội, 1967),
*Душа хранит (Tân hồn gìn giữ, 1969)
*Сосен шум (Tiếng động hàng thông, 1970),
*Стихотворения. 1953-1971(Thơ 1953 -1971, in năm 1977).
*Зелёные цветы (Những bông hoa màu xanh, 1971)
*Последний пароход (Con tàu cuối, 1973)
*Избранная лирика (Thơ trữ tình chọn lọc, 1974)
*Подорожники (Những bụi mã đề, 1975)
1.ANH ĐÃ QUÊN MẤT RẰNG YÊU LÀ GÌ
(Расплата)
Anh đã quên mất rằng yêu là gì
Khi bước đi dưới trăng trên đường phố
Đã thốt ra biết bao lời nguyền rủa
Giờ nhớ về bỗng thấy tối tăm ghê.
Có một lần anh áp mặt vào tường
Theo dấu vết một hình thù quái gở
Rồi một mình kêu lên trong giấc ngủ
Khi thức giấc, anh cất bước lên đường.
Cánh cửa mở ra trong đêm muộn màng
Em không vui, gương mặt còn ngái ngủ
Anh đứng bên bục cửa như con thú
Khao khát vô cùng ấm áp tình thương.
Anh đi đi! Em tái nhợt kêu lên
Tình cảm chúng mình chỉ là quá khứ
Giờ với anh, em không còn gì nữa
Anh đi đi! Em khóc, chớ đứng nhìn…
Và anh quay lại theo con đường rừng
Trên con đường đã đi nhiều đám cưới
Không tự chủ được mình, rất tăm tối
Anh lo âu đi trong bão tuyết đêm…
1970
2.NHỮNG CHIẾC LÁ BAY ĐI
(Улетели листья с тополей)
Từ hàng dương bay đi từng chiếc lá
Điều hiển nhiên vẫn lặp lại trong đời
Đừng thương tiếc lá làm chi, em ạ
Mà hãy thương hiền dịu mối tình tôi!
Em cứ để mặc hàng cây trần trụi
Bão tuyết gào, em trách bão mà chi!
Bởi ở đây không ai người có lỗi
Khi lìa cành những chiếc lá bay đi.
3.BAY ĐẾN NƠI NÀO
(Куда полетим?)
Hai chúng mình sẽ tự do như chim
Em thì thầm. Và ngó nhìn buồn bã.
Như bầy chim giăng thành hàng dài nhỏ
Bay trên biển trời bão tố không yên.
Và anh thấy thương, thấy tiếc một điều gì
Rằng anh yêu và được người yêu trả…
Em như chim của bầu trời xứ lạ
Đến nơi nào hai đứa sẽ bay đi?!
4.ANH HÔN EM QUA DÒNG NƯỚC MẮT
(Я тебя целовал сквозь слезы)
Anh hôn em qua dòng nước mắt
Nhưng dòng nước mắt em chẳng nhìn ra
Bởi vì trời tối và ẩm ướt
Bởi vì lần ấy - đêm thu.
Trên mặt đất vút bay từng chiếc lá
Còn trên biển - bão tố rì rầm.
Những chiếc lá giờ ở lại với em
Và ở lại đây cùng anh - bão tố.
Những con sóng to lớn và dữ dằn
Sóng hờ hững đập vào từ bốn phía
Nhưng bây giờ lặng yên trên biển cả
Và hoàng hôn vẫn cháy đỏ trong sương.
Anh nghĩ rằng em ra biển thường xuyên
Em bước ra đợi chờ anh ở đó
Anh với ý nghĩ hạnh phúc như thế
Có vẻ như bình minh cháy trong lòng!
Hãy để cho bão tố đến với em
Mang nỗi buồn của anh đem bày tỏ
Còn niềm hy vọng và lòng chung thủy
Cho hoàng hôn sẽ biểu lộ trong sương…
5.TẠI SAO?
(Зачем?)
Em hãy là con trẻ
Giọng thanh nhẹ, mắt nai
Em hãy là con trẻ
Em chỉ biết đùa chơi.
- Nào, ta vào rừng nhé!
- Nào, đánh thức họa mi!
Ở đó, dưới mái che
Chiếc ghế dài yêu quý.
- Nào, cùng chạy ra đồng!
- Nào, cùng ngắm hoàng hôn!
Tôi nghe theo miễn cưỡng
Nói lời gì mông lung.
Nhưng tình cảm ngại ngùng
Tôi biết nhiều thứ quá
Thường với em gặp gỡ
Cô đơn, không nhẹ nhàng.
Nhưng mà em buồn rầu
Gặp nhau nghiêm túc hẳn
Em hoàn toàn nhầm lẫn
Những mâu thuẫn của tôi!
Tại sao vào rừng thế?
Sao đánh thức họa mi?
Sao đứng dưới mái che
Chiếc ghế dài đơn lẻ?
Trong ngôi làng này lửa chưa tắt hẳn.
Em nỗi buồn không báo trước cho anh!
Đêm mùa đông trang điểm dịu dàng bằng
Những vì sao ngời sáng.
Những vì sao diệu kỳ, sáng ngời, yên lặng
Nghe tiếng rì rào của lỗ nước trên băng…
Con đường anh đã từng lắm nhọc nhằn
Các ngươi ở đâu, những nỗi buồn đau đớn?
Cô gái khiêm nhường với tôi cười mỉm
Tôi cũng cười và cảm thấy vui vui
Những nhọc nhằn đều quên hết cả rồi
Chỉ còn đây - những vì sao ngời sáng!
Ai nói với tôi rằng trong sương tuyết
Đồng cỏ giã từ giờ đã tàn phai?
Niềm hy vọng, ai nói rằng, đã mất?
Thì ai người nghĩ ra nó em ơi?
Trong ngôi làng này lửa chưa tắt hẳn.
Em nỗi buồn không báo trước cho anh!
Đêm mùa đông trang điểm dịu dàng bằng
Những vì sao ngời sáng…
1965
7.SẦU CA
*Элегия (Отложу свою скудную пищу...)
Bỏ lại đồ ăn nghèo nàn, thiếu thốn
Tôi đi về cõi yên lặng muôn đời.
Mặc người ta sẽ yêu và đi kiếm
Trên dòng sông đơn độc của tôi.
Hãy cứ để cho những gì phúc lợi
Hứa hẹn cho tôi ở bên kia đời.
Đừng mua nhà cho tôi sau khe xói
Và cũng đừng trồng hoa cỏ cho tôi…
8.VIẾT VỀ CÁI GÌ?
(О чём писать?)
Viết về cái gì?
Điều này không theo ý được!
Chỉ có mình anh, thì
Cả cuộc đời không hát!
Anh chọn đề tài biển
Và đề tài đồng ruộng
Thế đề tài núi rừng?
Nhà thơ chọn khác!
Nhưng
Nếu thiếu mừng vui, khó nhọc
Thì đừng tưởng rằng
Sẽ hát được ngân vang.
Đề tài nào cũng vậy -
Biển hay ruộng đồng
Và đề tài núi rừng
Tất cả sẽ là gian dối!
9.TRẢ LỜI THƯ
(Ответ на письмо)
Rằng anh giờ gian dối trả lời em?
Thế còn chi sau những lần hò hẹn?
Khi em bỏ về Azerbaijan
Anh đã không nói: “Xéo đi cho rảnh!”
Ừ, thì anh đã yêu em. Là vậy.
Giờ đến lúc để quá khứ ngủ yên.
Không còn muốn đem điều chi sửa lại
Đã từ lâu anh không cảm thấy buồn.
Lời yêu thương sẽ không còn nhắc nữa
Không cùng nhau nối lại những hẹn hò.
Nhưng nếu bỗng nhiên có ngày gặp gỡ
Thì ta sẽ cùng lừa dối một ai…
10.THƠ
(Стихи из дома гонят нас)
Những câu thơ xua ta ra khỏi nhà
Giống như khi bão tuyết đang gào thét
Với hệ thống sưởi ấm bằng hơi nước
Hoặc đang thét gào với điện, với ga!
Hãy làm ơn nói giùm, bạn biết gì
Về bão tuyết, một thứ gì như thế
Ai có thể bắt buộc gì được nó
Ai có khả năng bắt được nó dừng
Khi mà người ta chỉ muốn lặng yên?
Và mỗi buổi sớm vầng dương xuất hiện
Ai có tìm ra phương cách gì không
Để mà giữ lại được ánh bình minh?
Hoặc sau đấy hoàng hôn đem ngăn cản?
Thì thơ ca cũng như thế, thơ ca
Khi thơ vang lên – không gì ngăn cản!
Mà thơ lặng im – nấc lên cho uổng!
Thơ là kím thầm, thơ là tự do.
Thơ làm nổi danh, thơ hạ nhục ta
Nhưng dù sao phần của mình nhận lấy!
Thơ không phụ thuộc vào ta là vậy
Mà mỗi chúng ta phụ thuộc vào thơ.
11.BẠCH DƯƠNG
(Берёзы)
Ta yêu lắm, khi hàng dương xao động
Khi lá bạch dương khô héo lìa cành
Ta nghe thấy dòng nước mắt rơi xuống
Từ đôi mắt với lệ đã từng quên.
Và tất cả dội về trong ký ức
Tất cả vang lên trong máu, trong tim
Bỗng trở nên hân hoan mà đau xót
Nghe như ai đang thủ thỉ với tình.
Chỉ thường xuyên việc đời thường lấn át
Tựa gió ngày u ám thổi ngang qua.
Bởi hàng dương cũng mỗi ngày xào xạc
Trên nấm mồ mẹ yêu dấu của ta.
Đạn đã giết bố ta ngoài mặt trận
Mà giờ đây bên bờ giậu trong làng
Gió và mưa – giống như mùa lá rụng –
Nghe rì rào như tiếng của bầy ong.
Ta sinh ra, cùng bạch dương khôn lớn
Ôi nước Nga, yêu lắm những hàng dương!
Chính vì thế mà nước mắt rơi xuống
Từ đôi mắt với lệ đã từng quên.
12.TRỜI NÓNG
(Стоит жара. Летают мухи.)
Cơn nóng đứng. Những con ruồi bay lượn
Khu vườn héo hon dưới bầu trời oi
Những cụ già ngái ngủ bên nhà thờ
Ngồi vẩn vơ, ồn ào và mê sảng.
Tôi cau có nhìn một người tàn tật
Cố hình dung, sao có thể như vầy
Tôi không đủ sức cho con người này
Một đồng xu mà anh ta đáng được?
Và sao lại thế, tôi trở nên ít khi
Ít xúc động, yêu và khóc nữa chứ
Có vẻ như tôi tự mình đang ngủ
Và trong cơn mơ mê sảng buồn lo…
13.SẦU CA
Элегия (Стукнул по карману - не звенит)
Đập túi quần này – chỉ là trống rỗng
Đập túi quần kia – chẳng thấy lao xao.
Những ý nghĩ du lịch đã bay vào
Trong đỉnh cao lặng yên và thầm kín.
Tôi trấn tĩnh qua ngưỡng cửa bước ra
Ngoài cơn gió và bước ra sườn dốc
Những sợi tóc còn lại kêu sột soạt
Về nỗi sầu những chặng đã đi qua.
Khỏi bàn tay ký ức đang vỡ ra
Dưới bàn chân tuổi xuân đang đi khỏi
Và mặt trời vẽ một vòng tươi rói
Kỳ hạn đời tôi ngắn lại từ từ.
Đập túi quần này – chẳng thấy lao xao
Đập túi quần kia – chỉ là trống rỗng.
Và chỉ nếu tôi trở thành nổi tiếng
Thì tôi sẽ đi du lịch Yalta.
14.NHỚ MỘT THỜI YÊU GIỮA ĐỒNG
(Пора любви среди полей)
Nhớ một thời yêu giữa đồng
Giữa ánh hoàng hôn đang lụi
Yêu dưới tiếng kêu đàn sếu
Khi chúng bay qua trên đồng.
Tất cả giờ đã xa xăm
Nhưng trong tim buồn rát bỏng
Liệu có qua đi đơn giản
Giống cơn đầu óc quay cuồng.
Về chuyện đã từng rất thân
Về những hoàng hôn rực lửa
Em còn nhớ, giờ bên chồng
Trong những bức tường bằng đá?
Ghen tuông không che khuất được
Anh bỗng nhớ ngay ra rằng:
Shakespeare xưa đã từng
Gọi nàng mắt xanh – quái vật.
Và để cho tấn thảm kịch
Không thành bi kịch của lòng
Anh tự nhủ mình: “Hãy viết
Về niềm hân hoan, về trăng…”
Và em hãy thường xuyên hơn
Ra với hoa cỏ, hoàng hôn
Để cho con tim rực lửa
Mà không hóa đá nghe em.
Và cuối cùng, em đừng quên
Dù em giờ chẳng của anh:
Trên đời có chàng thủy thủ
Rubtsov – là bạn của em.
15.CƠN GIÓ KHÓC TỰA HỒ NHƯ ĐỨA TRẺ
(Ветер всхлипывал, словно дитя)
Cơn gió khóc tựa hồ như đứa trẻ
Trong góc khuất tăm tối của ngôi nhà.
Trên sân rộng tiếng xạc xào khe khẽ
Của những cọng rơm trên đất bay ra.
Anh và em không chơi trò tình ái
Ta đâu biết gì cái nghệ thuật kia
Chỉ đơn giản hai đứa bên đống củi
Hôn nhau vì cảm giác lạ lùng ghê.
Chẳng lẽ chia tay có thể nói đùa
Nếu ở nhà thì cô đơn như thế
Nơi chỉ có gió khóc như đứa trẻ
Chỉ có rơm và đống củi thôi mà.
Nếu những ngọn đồi tối sậm thế kia
Và tiếng kêu không ngừng sau cánh cổng
Và hơi thở của mùa đông đang đến
Nghe rõ ràng từ đầm nước đóng băng…
1966
16.BẤT HÒA
(Разлад)
Chúng tôi gặp gỡ
Bên đập nước có cối xay.
Tôi nói với nàng ngay
Tôi nói thẳng ra tất cả!
– Ai mà cần
Thói đỏng đảnh của em?
Em đi ra nhà ga
Để làm gì cơ chứ?
Nàng nói:
– Em không hề có lỗi
– Hãy trả lời anh ngay
Thế thì ai có lỗi?
Nàng trả lời:
– Em ra đón anh trai.
– Ha-Ha – tôi nói –
Chẳng lẽ đấy là anh trai?
Trong óc tôi còn thiếu điều gì đó:
Tôi xua tay tất cả
Tôi bắt đầu cười ầm
Tôi cười xong
Thì tiếng vọng vang lên
Và tiếng kêu ầm ĩ
Của gỗ lót cối xay.
Nàng nói với tôi:
– Tại sao anh lại cười?
– Anh muốn – tôi trả lời –
Nàng bảo tôi:
– Quan trọng gì anh muốn!
Và điều này tôi không muốn nghe.
Tất nhiên, tôi không hề
Hoảng sợ
Như một người bất kỳ
Ai không hề có lỗi
Chỉ phí trong cái đêm hôm ấy
Tôi đã cháy lên, tôi đã rung lên
Ở cuối con phố vắng tanh
Mặt trời lặn…
17.TÌNH YÊU
*Любовь (Я брожу по дороге пустынной)
Anh thơ thẩn bước trên con đường hoang
Trời buổi tối đầy sao, đẹp vô cùng
Anh chỉ một mình. Còn trên đồng cỏ
Bạn của anh đang đi dạo cùng em.
Chuyện là thế, trong lúc trời chạng vạng
Nơi cỏ hoa xào xạc, phía ngoài sân
Em với người ta hôn nhau đến sáng
Như đã làm ba năm trước với anh.
Anh không hề có ý định trách em
Nếu em sẽ không chia tay người ấy.
Chỉ tiếc một điều, anh đã quá tin
Vào những lời hứa của em khi đấy.
Sắp tới đây, trên sân ga ầm ĩ
Bên con tàu, cánh cổng sắt mở toang
Em chia tay anh không một chút buồn
Giã từ em, anh trở về đơn vị.
Dù thủy thủ buồn lo, nhưng bừng sáng.
Khi bước lên thang đi ra mạn tàu
Thì ngọn gió làm tươi mát cái đầu
Và làm khuây khỏa nỗi buồn cay đắng.
Nhưng rồi đây dưới những cơn gió biển
Sẽ còn rất lâu không chỉ một lần
Anh sẽ còn nhắc lại cái tên em
Và gọi em là người anh yêu mến.
18.HỒI TƯỞNG
(Воспоминание)
Tôi nhớ, trăng nhìn vào cửa sổ
Giọt sương lấp lánh trên cành.
Tôi nhớ, mình mua chai rượu vang
Sau đó uống trong nhà thủy tạ.
Anh nói rằng anh bỏ ngôi nhà
Rằng cuộc đời anh rất mịt mờ
Như trong quá khứ, rồi sau đó
Chơi phong cầm, bản “vũ điệu của hoa”.
Tôi nhớ, mưa và rác ngoài sân
Buổi tối không sao, trời tối đen
Tiếng chó sủa vang trong cũi chó
Tiếng rì rào xa thẳm của rừng thông…
19.BIỂN
*Море (“Вечно в движении...”)
Muôn thuở trong chuyển động, muôn thuở sóng
Bao la đại dương luôn ầm ĩ khôn nguôi
Và chỉ chịu khuất phục trước con người
Thiên nhiên nghiệt ngã, chao ôi sức mạnh.
Đối với biển không thể nào hờ hững
Nếu như đem tranh luận thật nhiều
Em nói rằng: “Em không thể yêu!”
Thì nghĩa là em sợ biển!
20.TRONG ĐÔI MẮT CỦA EM
(В твоих глазах - Любовь кромешная)
Trong đôi mắt của em
Là một tình yêu tuyệt vọng
Hoang dã, vô tội và câm nín
Và có điều gì đó bên trong
Như là tín ngưỡng…
Còn anh là một sinh vật không đứng đắn
Anh ngồi, trước mình
Là một chai rượu vang
Giả vờ mệt mỏi trong im lặng:
- Em không còn nhớ cái năm
Mà Lermontov đấu súng?
Câu hỏi này anh không phản ứng
Em hãy hiểu cho anh
Hãy hiểu cho sự lảng tránh
Rằng tình cảm của em
Anh không có muốn
Mà chỉ muốn tất cả
Kết thúc cho nhanh!
Rất muốn! Nhưng
Chẳng lẽ điều này kết thúc?
21.HẠNH PHÚC
*Счастье (Если зорче смотришь в затемь)
Nếu nhìn sâu vào bóng đêm
Và thấy bồi hồi trong ngực
Nghĩa là bờ đã sau lưng
Biển và bão giông – phía trước…
Tôi yêu đồng cỏ, cánh rừng
Và cháy lên niềm khao khát
Lại được nhìn thấy hoàng hôn
Bị gió trên hồ nuốt mất.
Như cú mèo trên đống xám
Những cây liễu và bạch dương
Bỗng chiếu sáng từ con đường
Ánh sáng đèn xe tải lớn…
Tất cả tấm lòng phụng thờ
Tôi đã quen dâng cho biển
Và sự thủy chung tình bạn
Tôi chưa đánh mất bao giờ.
Chưa mất và sẽ không mất
Tình yêu đối với quê hương.
Tuổi trẻ của tôi trở nên
Rộng lớn và giàu có nhất.
Tôi hạnh phúc. Và hiểu rằng
Nếu khác làm sao sống chứ
Sẽ mãi trung thành phụng sự
Cho Tổ quốc và quê hương!
22.VỀ PUSKIN
(О Пушкине)
Ông như tấm gương của tiềm thức Nga
Đã phụng sự một thời theo phận số
Ông thể hiện tất cả tâm hồn Nga!
Và ông chết cũng chính vì điều đó…
23.ĐỪNG RƠI LỆ
(Слез не лей)
Có thời khắc – niềm vui của cõi lòng
Dù không vững nhưng đầy một màu xanh
Có thời khắc của mùa thu tàn lụi
Nhưng lòng tôi vẫn cảm thấy thân thương.
Rác bẩn khắp nơi, nhưng muốn ra đầm
Mưa rơi khắp nơi, nhưng muốn ra sông
Hôm xấu trời trên bờ ngôi nhà nhỏ
Đang buồn rầu giữa những chiếc thuyền con.
Bay tả tơi những chiếc lá úa vàng
Qua bờ giậu, qua những nhánh trần truồng…
Trong những ngày này lòng tôi quí nhất
Công việc và cả mất mát đau thương.
Đừng rơi lệ trên gò đất bên đầm
Bởi vì tôi vốn nóng nảy quá chừng
Khi tôi chết – tôi trở nên lạnh cóng
Thì lúc này hãy khóc nhé, người thương!
24.ĐÊM Ở QUÊ
(Ночь на родине)
Cây sồi cao. Mặt nước sâu.
Những chiếc bóng xung quanh nằm yên lặng
Lặng lẽ, có vẻ như chưa bao giờ
Thiên nhiên ở đây có gì xáo trộn!
Lặng lẽ, có vẻ như chưa bao giờ
Những mái nhà trong làng nghe sấm chớp!
Cơn gió không lắc trên mặt nước hồ
Và trên sân cọng rơm không sột soạt.
Giờ tiếng kêu chim cuốc thật hiếm hoi…
Tôi trở về - quá khứ không trở lại
Thôi thì ở lại một điều này vậy
Hãy dài thêm, dù chỉ phút giây này.
Khi tai họa của tâm hồn chạm đến
Thì bóng chuyển động lặng lẽ thế kia
Lặng lẽ, có vẻ như không bao giờ
Trong cuộc đời còn điều gì xáo trộn.
Bằng tất cả tâm hồn, chẳng tiếc thương
Dìm tất cả trong mến thương, bí ẩn
Và nỗi khổ đau sáng trong chiếm lĩnh
Như ánh trăng làm chủ cả trần gian…
25.VỀ THIÊN NHIÊN
(О природе)
Giá như cây và ngọn gió rung cây
Giá như hoa và trăng chiếu lên hoa
Đều biến mất, chỉ con người còn lại
Thì tôi không sống trong chủ nghĩa cộng sản này!
26.GỬI P.I
(П. И - Ты хорошая очень – знаю)
Em rất tốt với anh – anh biết vậy
Không bao giờ anh nói dối em.
Anh không giấu rằng tại vì sao đấy
Mà anh không thể yêu em.
Vì anh đã quá yêu người ấy
Vì đã bao ngày anh đã quá tin
Và cứ mỗi khi anh hôn em
Là lại luôn nhớ về người ấy…
Tiểu sử:
Nicolai Rubtsov sinh ở Emetsk, tỉnh Arkhangelsk. Năm 1940 cả gia đình chuyển về Vologda. Cậu bé Nicolai Rubtsov sớm mồ côi bố, Mikhail Rubtsov (1900 - 1962), theo như cách nghĩ của các con thì bố chết ở chiến trường năm 1941 (trên thực tế ông vẫn sống sau chiến tranh nhưng không liên hệ gì với các con mà sống riêng). Năm 1942 mẹ mất, cả Nicolai Rubtsov và em trai được gửi vào trại tế bần và được học hết lớp 7.
Từ năm 1950 - 1952 nhà thơ tương lai học ở trường trung học lâm nghiệp. Hai năm sau đó làm thợ đốt lò trên tàu đánh cá ở Arkhangelsk và hai năm làm công nhân ở nhà máy quốc phòng Kirov, Leningrad. Các năm 1955 - 1959 phục vụ quân đội ở Hạm đội Biển bắc. Sau khi giải ngũ tiếp tục vào làm công nhân ở nhà máy Kirov.
Năm 1962 vào học trường viết văn Maxim Gorky, làm quen với nhiều nhà văn, nhà thơ nổi tiếng và in những tập thơ đầu tiên. Tốt nghiệp trường viết văn năm 1969 và được nhận căn hộ riêng. Rubtsov mất tại nhà riêng trong một lần say rượu, cãi nhau và gây lộn với vợ. Người này sau đó bị vào tù, sau khi ra tù đi đọc thơ của chồng và giải thích với công chúng về số phận run rủi đã đẩy đến cái chết của Nicolai Rubtsov.
Thơ trữ tình của Nicolai Rubtsov giản dị, mang hương đồng gió nội của những vùng quê Vologda. Trong thơ ông có một nỗi buồn vĩnh cửu về số phận của cuộc đời mình cũng như số phận của đất nước. Nicolai Rubtsov là một trong những nhà thơ trữ tình được yêu thích nhất ở Nga. Tượng đài của ông được đặt ở nhiều thành phố của Nga.
Tác phẩm:
*Лирика (Thơ trữ tình, 1965),
*Звезда полей (Ngôi sao đồng nội, 1967),
*Душа хранит (Tân hồn gìn giữ, 1969)
*Сосен шум (Tiếng động hàng thông, 1970),
*Стихотворения. 1953-1971(Thơ 1953 -1971, in năm 1977).
*Зелёные цветы (Những bông hoa màu xanh, 1971)
*Последний пароход (Con tàu cuối, 1973)
*Избранная лирика (Thơ trữ tình chọn lọc, 1974)
*Подорожники (Những bụi mã đề, 1975)
1.ANH ĐÃ QUÊN MẤT RẰNG YÊU LÀ GÌ
(Расплата)
Anh đã quên mất rằng yêu là gì
Khi bước đi dưới trăng trên đường phố
Đã thốt ra biết bao lời nguyền rủa
Giờ nhớ về bỗng thấy tối tăm ghê.
Có một lần anh áp mặt vào tường
Theo dấu vết một hình thù quái gở
Rồi một mình kêu lên trong giấc ngủ
Khi thức giấc, anh cất bước lên đường.
Cánh cửa mở ra trong đêm muộn màng
Em không vui, gương mặt còn ngái ngủ
Anh đứng bên bục cửa như con thú
Khao khát vô cùng ấm áp tình thương.
Anh đi đi! Em tái nhợt kêu lên
Tình cảm chúng mình chỉ là quá khứ
Giờ với anh, em không còn gì nữa
Anh đi đi! Em khóc, chớ đứng nhìn…
Và anh quay lại theo con đường rừng
Trên con đường đã đi nhiều đám cưới
Không tự chủ được mình, rất tăm tối
Anh lo âu đi trong bão tuyết đêm…
1970
2.NHỮNG CHIẾC LÁ BAY ĐI
(Улетели листья с тополей)
Từ hàng dương bay đi từng chiếc lá
Điều hiển nhiên vẫn lặp lại trong đời
Đừng thương tiếc lá làm chi, em ạ
Mà hãy thương hiền dịu mối tình tôi!
Em cứ để mặc hàng cây trần trụi
Bão tuyết gào, em trách bão mà chi!
Bởi ở đây không ai người có lỗi
Khi lìa cành những chiếc lá bay đi.
3.BAY ĐẾN NƠI NÀO
(Куда полетим?)
Hai chúng mình sẽ tự do như chim
Em thì thầm. Và ngó nhìn buồn bã.
Như bầy chim giăng thành hàng dài nhỏ
Bay trên biển trời bão tố không yên.
Và anh thấy thương, thấy tiếc một điều gì
Rằng anh yêu và được người yêu trả…
Em như chim của bầu trời xứ lạ
Đến nơi nào hai đứa sẽ bay đi?!
4.ANH HÔN EM QUA DÒNG NƯỚC MẮT
(Я тебя целовал сквозь слезы)
Anh hôn em qua dòng nước mắt
Nhưng dòng nước mắt em chẳng nhìn ra
Bởi vì trời tối và ẩm ướt
Bởi vì lần ấy - đêm thu.
Trên mặt đất vút bay từng chiếc lá
Còn trên biển - bão tố rì rầm.
Những chiếc lá giờ ở lại với em
Và ở lại đây cùng anh - bão tố.
Những con sóng to lớn và dữ dằn
Sóng hờ hững đập vào từ bốn phía
Nhưng bây giờ lặng yên trên biển cả
Và hoàng hôn vẫn cháy đỏ trong sương.
Anh nghĩ rằng em ra biển thường xuyên
Em bước ra đợi chờ anh ở đó
Anh với ý nghĩ hạnh phúc như thế
Có vẻ như bình minh cháy trong lòng!
Hãy để cho bão tố đến với em
Mang nỗi buồn của anh đem bày tỏ
Còn niềm hy vọng và lòng chung thủy
Cho hoàng hôn sẽ biểu lộ trong sương…
5.TẠI SAO?
(Зачем?)
Em hãy là con trẻ
Giọng thanh nhẹ, mắt nai
Em hãy là con trẻ
Em chỉ biết đùa chơi.
- Nào, ta vào rừng nhé!
- Nào, đánh thức họa mi!
Ở đó, dưới mái che
Chiếc ghế dài yêu quý.
- Nào, cùng chạy ra đồng!
- Nào, cùng ngắm hoàng hôn!
Tôi nghe theo miễn cưỡng
Nói lời gì mông lung.
Nhưng tình cảm ngại ngùng
Tôi biết nhiều thứ quá
Thường với em gặp gỡ
Cô đơn, không nhẹ nhàng.
Nhưng mà em buồn rầu
Gặp nhau nghiêm túc hẳn
Em hoàn toàn nhầm lẫn
Những mâu thuẫn của tôi!
Tại sao vào rừng thế?
Sao đánh thức họa mi?
Sao đứng dưới mái che
Chiếc ghế dài đơn lẻ?
6.KHÚC HÁT ĐÊM ĐÔNG
(Зимняя песня)
Trong ngôi làng này lửa chưa tắt hẳn.
Em nỗi buồn không báo trước cho anh!
Đêm mùa đông trang điểm dịu dàng bằng
Những vì sao ngời sáng.
Những vì sao diệu kỳ, sáng ngời, yên lặng
Nghe tiếng rì rào của lỗ nước trên băng…
Con đường anh đã từng lắm nhọc nhằn
Các ngươi ở đâu, những nỗi buồn đau đớn?
Cô gái khiêm nhường với tôi cười mỉm
Tôi cũng cười và cảm thấy vui vui
Những nhọc nhằn đều quên hết cả rồi
Chỉ còn đây - những vì sao ngời sáng!
Ai nói với tôi rằng trong sương tuyết
Đồng cỏ giã từ giờ đã tàn phai?
Niềm hy vọng, ai nói rằng, đã mất?
Thì ai người nghĩ ra nó em ơi?
Trong ngôi làng này lửa chưa tắt hẳn.
Em nỗi buồn không báo trước cho anh!
Đêm mùa đông trang điểm dịu dàng bằng
Những vì sao ngời sáng…
1965
7.SẦU CA
*Элегия (Отложу свою скудную пищу...)
Bỏ lại đồ ăn nghèo nàn, thiếu thốn
Tôi đi về cõi yên lặng muôn đời.
Mặc người ta sẽ yêu và đi kiếm
Trên dòng sông đơn độc của tôi.
Hãy cứ để cho những gì phúc lợi
Hứa hẹn cho tôi ở bên kia đời.
Đừng mua nhà cho tôi sau khe xói
Và cũng đừng trồng hoa cỏ cho tôi…
8.VIẾT VỀ CÁI GÌ?
(О чём писать?)
Viết về cái gì?
Điều này không theo ý được!
Chỉ có mình anh, thì
Cả cuộc đời không hát!
Anh chọn đề tài biển
Và đề tài đồng ruộng
Thế đề tài núi rừng?
Nhà thơ chọn khác!
Nhưng
Nếu thiếu mừng vui, khó nhọc
Thì đừng tưởng rằng
Sẽ hát được ngân vang.
Đề tài nào cũng vậy -
Biển hay ruộng đồng
Và đề tài núi rừng
Tất cả sẽ là gian dối!
9.TRẢ LỜI THƯ
(Ответ на письмо)
Rằng anh giờ gian dối trả lời em?
Thế còn chi sau những lần hò hẹn?
Khi em bỏ về Azerbaijan
Anh đã không nói: “Xéo đi cho rảnh!”
Ừ, thì anh đã yêu em. Là vậy.
Giờ đến lúc để quá khứ ngủ yên.
Không còn muốn đem điều chi sửa lại
Đã từ lâu anh không cảm thấy buồn.
Lời yêu thương sẽ không còn nhắc nữa
Không cùng nhau nối lại những hẹn hò.
Nhưng nếu bỗng nhiên có ngày gặp gỡ
Thì ta sẽ cùng lừa dối một ai…
10.THƠ
(Стихи из дома гонят нас)
Những câu thơ xua ta ra khỏi nhà
Giống như khi bão tuyết đang gào thét
Với hệ thống sưởi ấm bằng hơi nước
Hoặc đang thét gào với điện, với ga!
Hãy làm ơn nói giùm, bạn biết gì
Về bão tuyết, một thứ gì như thế
Ai có thể bắt buộc gì được nó
Ai có khả năng bắt được nó dừng
Khi mà người ta chỉ muốn lặng yên?
Và mỗi buổi sớm vầng dương xuất hiện
Ai có tìm ra phương cách gì không
Để mà giữ lại được ánh bình minh?
Hoặc sau đấy hoàng hôn đem ngăn cản?
Thì thơ ca cũng như thế, thơ ca
Khi thơ vang lên – không gì ngăn cản!
Mà thơ lặng im – nấc lên cho uổng!
Thơ là kím thầm, thơ là tự do.
Thơ làm nổi danh, thơ hạ nhục ta
Nhưng dù sao phần của mình nhận lấy!
Thơ không phụ thuộc vào ta là vậy
Mà mỗi chúng ta phụ thuộc vào thơ.
11.BẠCH DƯƠNG
(Берёзы)
Ta yêu lắm, khi hàng dương xao động
Khi lá bạch dương khô héo lìa cành
Ta nghe thấy dòng nước mắt rơi xuống
Từ đôi mắt với lệ đã từng quên.
Và tất cả dội về trong ký ức
Tất cả vang lên trong máu, trong tim
Bỗng trở nên hân hoan mà đau xót
Nghe như ai đang thủ thỉ với tình.
Chỉ thường xuyên việc đời thường lấn át
Tựa gió ngày u ám thổi ngang qua.
Bởi hàng dương cũng mỗi ngày xào xạc
Trên nấm mồ mẹ yêu dấu của ta.
Đạn đã giết bố ta ngoài mặt trận
Mà giờ đây bên bờ giậu trong làng
Gió và mưa – giống như mùa lá rụng –
Nghe rì rào như tiếng của bầy ong.
Ta sinh ra, cùng bạch dương khôn lớn
Ôi nước Nga, yêu lắm những hàng dương!
Chính vì thế mà nước mắt rơi xuống
Từ đôi mắt với lệ đã từng quên.
12.TRỜI NÓNG
(Стоит жара. Летают мухи.)
Cơn nóng đứng. Những con ruồi bay lượn
Khu vườn héo hon dưới bầu trời oi
Những cụ già ngái ngủ bên nhà thờ
Ngồi vẩn vơ, ồn ào và mê sảng.
Tôi cau có nhìn một người tàn tật
Cố hình dung, sao có thể như vầy
Tôi không đủ sức cho con người này
Một đồng xu mà anh ta đáng được?
Và sao lại thế, tôi trở nên ít khi
Ít xúc động, yêu và khóc nữa chứ
Có vẻ như tôi tự mình đang ngủ
Và trong cơn mơ mê sảng buồn lo…
13.SẦU CA
Элегия (Стукнул по карману - не звенит)
Đập túi quần này – chỉ là trống rỗng
Đập túi quần kia – chẳng thấy lao xao.
Những ý nghĩ du lịch đã bay vào
Trong đỉnh cao lặng yên và thầm kín.
Tôi trấn tĩnh qua ngưỡng cửa bước ra
Ngoài cơn gió và bước ra sườn dốc
Những sợi tóc còn lại kêu sột soạt
Về nỗi sầu những chặng đã đi qua.
Khỏi bàn tay ký ức đang vỡ ra
Dưới bàn chân tuổi xuân đang đi khỏi
Và mặt trời vẽ một vòng tươi rói
Kỳ hạn đời tôi ngắn lại từ từ.
Đập túi quần này – chẳng thấy lao xao
Đập túi quần kia – chỉ là trống rỗng.
Và chỉ nếu tôi trở thành nổi tiếng
Thì tôi sẽ đi du lịch Yalta.
14.NHỚ MỘT THỜI YÊU GIỮA ĐỒNG
(Пора любви среди полей)
Nhớ một thời yêu giữa đồng
Giữa ánh hoàng hôn đang lụi
Yêu dưới tiếng kêu đàn sếu
Khi chúng bay qua trên đồng.
Tất cả giờ đã xa xăm
Nhưng trong tim buồn rát bỏng
Liệu có qua đi đơn giản
Giống cơn đầu óc quay cuồng.
Về chuyện đã từng rất thân
Về những hoàng hôn rực lửa
Em còn nhớ, giờ bên chồng
Trong những bức tường bằng đá?
Ghen tuông không che khuất được
Anh bỗng nhớ ngay ra rằng:
Shakespeare xưa đã từng
Gọi nàng mắt xanh – quái vật.
Và để cho tấn thảm kịch
Không thành bi kịch của lòng
Anh tự nhủ mình: “Hãy viết
Về niềm hân hoan, về trăng…”
Và em hãy thường xuyên hơn
Ra với hoa cỏ, hoàng hôn
Để cho con tim rực lửa
Mà không hóa đá nghe em.
Và cuối cùng, em đừng quên
Dù em giờ chẳng của anh:
Trên đời có chàng thủy thủ
Rubtsov – là bạn của em.
15.CƠN GIÓ KHÓC TỰA HỒ NHƯ ĐỨA TRẺ
(Ветер всхлипывал, словно дитя)
Cơn gió khóc tựa hồ như đứa trẻ
Trong góc khuất tăm tối của ngôi nhà.
Trên sân rộng tiếng xạc xào khe khẽ
Của những cọng rơm trên đất bay ra.
Anh và em không chơi trò tình ái
Ta đâu biết gì cái nghệ thuật kia
Chỉ đơn giản hai đứa bên đống củi
Hôn nhau vì cảm giác lạ lùng ghê.
Chẳng lẽ chia tay có thể nói đùa
Nếu ở nhà thì cô đơn như thế
Nơi chỉ có gió khóc như đứa trẻ
Chỉ có rơm và đống củi thôi mà.
Nếu những ngọn đồi tối sậm thế kia
Và tiếng kêu không ngừng sau cánh cổng
Và hơi thở của mùa đông đang đến
Nghe rõ ràng từ đầm nước đóng băng…
1966
16.BẤT HÒA
(Разлад)
Chúng tôi gặp gỡ
Bên đập nước có cối xay.
Tôi nói với nàng ngay
Tôi nói thẳng ra tất cả!
– Ai mà cần
Thói đỏng đảnh của em?
Em đi ra nhà ga
Để làm gì cơ chứ?
Nàng nói:
– Em không hề có lỗi
– Hãy trả lời anh ngay
Thế thì ai có lỗi?
Nàng trả lời:
– Em ra đón anh trai.
– Ha-Ha – tôi nói –
Chẳng lẽ đấy là anh trai?
Trong óc tôi còn thiếu điều gì đó:
Tôi xua tay tất cả
Tôi bắt đầu cười ầm
Tôi cười xong
Thì tiếng vọng vang lên
Và tiếng kêu ầm ĩ
Của gỗ lót cối xay.
Nàng nói với tôi:
– Tại sao anh lại cười?
– Anh muốn – tôi trả lời –
Nàng bảo tôi:
– Quan trọng gì anh muốn!
Và điều này tôi không muốn nghe.
Tất nhiên, tôi không hề
Hoảng sợ
Như một người bất kỳ
Ai không hề có lỗi
Chỉ phí trong cái đêm hôm ấy
Tôi đã cháy lên, tôi đã rung lên
Ở cuối con phố vắng tanh
Mặt trời lặn…
17.TÌNH YÊU
*Любовь (Я брожу по дороге пустынной)
Anh thơ thẩn bước trên con đường hoang
Trời buổi tối đầy sao, đẹp vô cùng
Anh chỉ một mình. Còn trên đồng cỏ
Bạn của anh đang đi dạo cùng em.
Chuyện là thế, trong lúc trời chạng vạng
Nơi cỏ hoa xào xạc, phía ngoài sân
Em với người ta hôn nhau đến sáng
Như đã làm ba năm trước với anh.
Anh không hề có ý định trách em
Nếu em sẽ không chia tay người ấy.
Chỉ tiếc một điều, anh đã quá tin
Vào những lời hứa của em khi đấy.
Sắp tới đây, trên sân ga ầm ĩ
Bên con tàu, cánh cổng sắt mở toang
Em chia tay anh không một chút buồn
Giã từ em, anh trở về đơn vị.
Dù thủy thủ buồn lo, nhưng bừng sáng.
Khi bước lên thang đi ra mạn tàu
Thì ngọn gió làm tươi mát cái đầu
Và làm khuây khỏa nỗi buồn cay đắng.
Nhưng rồi đây dưới những cơn gió biển
Sẽ còn rất lâu không chỉ một lần
Anh sẽ còn nhắc lại cái tên em
Và gọi em là người anh yêu mến.
18.HỒI TƯỞNG
(Воспоминание)
Tôi nhớ, trăng nhìn vào cửa sổ
Giọt sương lấp lánh trên cành.
Tôi nhớ, mình mua chai rượu vang
Sau đó uống trong nhà thủy tạ.
Anh nói rằng anh bỏ ngôi nhà
Rằng cuộc đời anh rất mịt mờ
Như trong quá khứ, rồi sau đó
Chơi phong cầm, bản “vũ điệu của hoa”.
Tôi nhớ, mưa và rác ngoài sân
Buổi tối không sao, trời tối đen
Tiếng chó sủa vang trong cũi chó
Tiếng rì rào xa thẳm của rừng thông…
19.BIỂN
*Море (“Вечно в движении...”)
Muôn thuở trong chuyển động, muôn thuở sóng
Bao la đại dương luôn ầm ĩ khôn nguôi
Và chỉ chịu khuất phục trước con người
Thiên nhiên nghiệt ngã, chao ôi sức mạnh.
Đối với biển không thể nào hờ hững
Nếu như đem tranh luận thật nhiều
Em nói rằng: “Em không thể yêu!”
Thì nghĩa là em sợ biển!
20.TRONG ĐÔI MẮT CỦA EM
(В твоих глазах - Любовь кромешная)
Trong đôi mắt của em
Là một tình yêu tuyệt vọng
Hoang dã, vô tội và câm nín
Và có điều gì đó bên trong
Như là tín ngưỡng…
Còn anh là một sinh vật không đứng đắn
Anh ngồi, trước mình
Là một chai rượu vang
Giả vờ mệt mỏi trong im lặng:
- Em không còn nhớ cái năm
Mà Lermontov đấu súng?
Câu hỏi này anh không phản ứng
Em hãy hiểu cho anh
Hãy hiểu cho sự lảng tránh
Rằng tình cảm của em
Anh không có muốn
Mà chỉ muốn tất cả
Kết thúc cho nhanh!
Rất muốn! Nhưng
Chẳng lẽ điều này kết thúc?
21.HẠNH PHÚC
*Счастье (Если зорче смотришь в затемь)
Nếu nhìn sâu vào bóng đêm
Và thấy bồi hồi trong ngực
Nghĩa là bờ đã sau lưng
Biển và bão giông – phía trước…
Tôi yêu đồng cỏ, cánh rừng
Và cháy lên niềm khao khát
Lại được nhìn thấy hoàng hôn
Bị gió trên hồ nuốt mất.
Như cú mèo trên đống xám
Những cây liễu và bạch dương
Bỗng chiếu sáng từ con đường
Ánh sáng đèn xe tải lớn…
Tất cả tấm lòng phụng thờ
Tôi đã quen dâng cho biển
Và sự thủy chung tình bạn
Tôi chưa đánh mất bao giờ.
Chưa mất và sẽ không mất
Tình yêu đối với quê hương.
Tuổi trẻ của tôi trở nên
Rộng lớn và giàu có nhất.
Tôi hạnh phúc. Và hiểu rằng
Nếu khác làm sao sống chứ
Sẽ mãi trung thành phụng sự
Cho Tổ quốc và quê hương!
22.VỀ PUSKIN
(О Пушкине)
Ông như tấm gương của tiềm thức Nga
Đã phụng sự một thời theo phận số
Ông thể hiện tất cả tâm hồn Nga!
Và ông chết cũng chính vì điều đó…
23.ĐỪNG RƠI LỆ
(Слез не лей)
Có thời khắc – niềm vui của cõi lòng
Dù không vững nhưng đầy một màu xanh
Có thời khắc của mùa thu tàn lụi
Nhưng lòng tôi vẫn cảm thấy thân thương.
Rác bẩn khắp nơi, nhưng muốn ra đầm
Mưa rơi khắp nơi, nhưng muốn ra sông
Hôm xấu trời trên bờ ngôi nhà nhỏ
Đang buồn rầu giữa những chiếc thuyền con.
Bay tả tơi những chiếc lá úa vàng
Qua bờ giậu, qua những nhánh trần truồng…
Trong những ngày này lòng tôi quí nhất
Công việc và cả mất mát đau thương.
Đừng rơi lệ trên gò đất bên đầm
Bởi vì tôi vốn nóng nảy quá chừng
Khi tôi chết – tôi trở nên lạnh cóng
Thì lúc này hãy khóc nhé, người thương!
24.ĐÊM Ở QUÊ
(Ночь на родине)
Cây sồi cao. Mặt nước sâu.
Những chiếc bóng xung quanh nằm yên lặng
Lặng lẽ, có vẻ như chưa bao giờ
Thiên nhiên ở đây có gì xáo trộn!
Lặng lẽ, có vẻ như chưa bao giờ
Những mái nhà trong làng nghe sấm chớp!
Cơn gió không lắc trên mặt nước hồ
Và trên sân cọng rơm không sột soạt.
Giờ tiếng kêu chim cuốc thật hiếm hoi…
Tôi trở về - quá khứ không trở lại
Thôi thì ở lại một điều này vậy
Hãy dài thêm, dù chỉ phút giây này.
Khi tai họa của tâm hồn chạm đến
Thì bóng chuyển động lặng lẽ thế kia
Lặng lẽ, có vẻ như không bao giờ
Trong cuộc đời còn điều gì xáo trộn.
Bằng tất cả tâm hồn, chẳng tiếc thương
Dìm tất cả trong mến thương, bí ẩn
Và nỗi khổ đau sáng trong chiếm lĩnh
Như ánh trăng làm chủ cả trần gian…
25.VỀ THIÊN NHIÊN
(О природе)
Giá như cây và ngọn gió rung cây
Giá như hoa và trăng chiếu lên hoa
Đều biến mất, chỉ con người còn lại
Thì tôi không sống trong chủ nghĩa cộng sản này!
26.GỬI P.I
(П. И - Ты хорошая очень – знаю)
Em rất tốt với anh – anh biết vậy
Không bao giờ anh nói dối em.
Anh không giấu rằng tại vì sao đấy
Mà anh không thể yêu em.
Vì anh đã quá yêu người ấy
Vì đã bao ngày anh đã quá tin
Và cứ mỗi khi anh hôn em
Là lại luôn nhớ về người ấy…
